Oppman Edmund (1903–1951), historyk i archiwista. Ur. 14 VIII w Jekaterynosławiu, był najmłodszym synem Edmunda Adolfa, inżyniera-technologa, i Pauliny Franciszki z Rzegułłów, stryjecznym bratankiem Artura (zob.). W czasie wojny 1920 r. O. służył jako kanonier w 18 p. artylerii polowej. W r. n. uzyskał maturę w Gimnazjum Państwowym im. T. Czackiego w Warszawie i wstąpił na Uniw. Warsz. Studia historyczne odbywał pod kierunkiem prof. Marcelego Handelsmana. Stopień doktora filozofii w zakresie historii uzyskał w r. 1928. W latach szkolnych był członkiem Organizacji Młodzieży Narodowej, potem Związku Polskiej Młodzieży Demokratycznej. W l. 1924–8 pracował jako nauczyciel gimnazjalny, następnie wykładał na Wyższych Kursach Pedagogicznych. W r. 1929 rozpoczął pracę w Archiwum Akt Dawnych w Warszawie w stopniu adiunkta. Kontynuował ją w l. 1935–9 w Archiwum Wojskowym jako referendarz. Prowadził ćwiczenia z zakresu archiwistyki na kursie archiwalnym zorganizowanym przez Wydział Archiwów Państwowych oraz wykłady na kursie historyczno-archiwalnym Wojskowego Biura Historycznego. Opracował wtedy różne zagadnienia z dziedziny archiwistyki wojskowej, m. in. Rozwój polskiej biurowości wojskowej (W. 1935), Przekazywanie i brakowanie akt w b. wojsku rosyjskim (W. 1936). Jednocześnie prowadził badania historyczne. Ośrodek zainteresowań O-a stanowiła Warszawa w okresie obu powstań: listopadowego i styczniowego, a zwłaszcza nurty lewicowe, rewolucyjne dochodzące do głosu w stolicy. Prace swe opierał przede wszystkim na archiwaliach, z których większość została zatracona w czasie drugiej wojny światowej. Wydana w r. 1937 książka O-a Warszawskie Towarzystwo Patriotyczne 1830–1831 (W.) wywołała duże zainteresowanie i recenzje w prasie zarówno krajowej, jak i zagranicznej. O. współpracował wówczas z wieloma czasopismami i wydawnictwami, które zasilał swymi artykułami publikowanymi m. in. w „Przeglądzie Historycznym”, „Przeglądzie Historyczno-Wojskowym”, „Niepodległości”, „Encyklopedii Wojskowej”, „Polskim Słowniku Biograficznym”. Był on również doskonałym popularyzatorem. Zbiór jego szkiców biograficznych pt. Wodzowie Polski (W.) doczekał się w l. 1935–8 trzech wydań, a jeszcze w okresie wojny przedruki z tej książki ukazywały się za granicą. W r. 1938 O. był komisarzem wystawy druków i rękopisów z okresu powstania styczniowego oraz jednym z komisarzy wystawy «Warszawa wczoraj, dziś i jutro» w Muzeum Narodowym.
Po wybuchu wojny O. przyczynił się do uratowania akt Archiwum Wojskowego ewakuowanych za granicę. W Rumunii był internowany w obozach Balš, Baile Govora, Caracal. W końcu 1939 r. wyjechał do Francji. W l. 1940–8 służył w Polskich Siłach Zbrojnych w stopniu porucznika. W Paryżu pracował jako referent w Wydziale Archiwalnym Wojskowego Biura Historycznego. Po przybyciu w czerwcu 1940 do Wielkiej Brytanii był oficerem oświatowym w Centralnym Obozie Wyszkolenia w Szkocji, a następnie referentem oświatowym w oddziałach I Korpusu Polskiego. W Londynie prowadził wykłady na Wyższym Kursie Nauczycielskim oraz na Studium Humanistycznym. Powrócił również do pracy archiwalnej jako kierownik Archiwum Wojska, podległego Służbie Archiwalno-Muzealnej Polskich Sił Zbrojnych. Od r. 1948 był kierownikiem Archiwum Instytutu im. gen. W. Sikorskiego w Londynie. Położył duże zasługi jako organizator i twórca układu tego Archiwum. Jednocześnie podjął O. pracą historyczną. Publikował artykuły i recenzje, zbierał materiały do monografii na temat stosunków anglo-rosyjskich w XIX w. Interesował się żywo rozwojem nauki historycznej w kraju. O. należał do organizatorów polskiego życia historycznego na terenie Wielkiej Brytanii. Współpracował przy powstawaniu Polskiego Tow. Historycznego, którego był długoletnim sekretarzem. Należał do założycieli „Tek Historycznych” i wchodził w skład ich redakcji. Brał udział w pracach Komisji Historyczno-Filologicznej Polskiego Tow. Naukowego. Był członkiem Polskiej Rady Naukowej i Związku Pisarzy Polskich na Obczyźnie. Zmarł na atak serca w Londynie 12 I 1951, pochowany został na Kensal Green Cemetery, Harrow Road.
O. ożeniony był (od r. 1934) z Reginą z Remiszewskich, historyczką, która przejęła po nim kierownictwo Archiwum. Potomstwa nie pozostawił.
Fot. w Materiałach Red. PSB; – Bibliogr. historii Pol. XIX w., I; Bibliogr. Warszawy. Wydawn. ciągłe 1944–54; Łoza, Rodziny pol., I; – Literatura polska na obczyźnie 1940–1960, Londyn 1965 II (bibliogr.); – Wspomnienia pośmiertne: Dygnas A. F., E. Oppman, „Życie” 1951 nr 8, Kasprzycka Z., Śp. E. Oppman, „Orzeł Biały” 1951 nr 8, Laskowski O., Śp. E. Oppman, „Teki Hist.” T. 4: 1950–1 nr 4, Stroński S., Śp. E. Oppman, „Wiadomości” 1951 nr 6; – Informacje żony Reginy Oppman.
Maria Manteufflowa